Миний санал болгох сайд нар

Миний санал болгох сайд нар

За сонгууль дуусчихсан. Одоо бялуу хуваах явц эхлэх гэж байна. Биш ээ, эхэлчихсэн байгаа байх. АН нь хэнтэйгээ хамтрах уу гээд нэлээд толгойгоо гашилгаж, дотроо маргаантай байгаа сураг дуулдсан. Хэнтэйгээ хамтрах нь маньд ямар падлий байхав. Угаас энэ намд сайн улс төрч, сайн бодлогын шинжээч, зөвлөхүүд байгаа болохоор МАН-тай хамтарвал юу алдаж, юу хожих вэ, МАХН-тай хамтарвал бас яах вэ гээд бүгдийг нь тооцож судлаад, тус бүрт нь 4 жилийн төлөвлөгөө зохиочихсон байгаа гэдэгт итгэж байна.

Болдогсон бол тэр Увсын хоёрыг нясалж унагаагаад ИЗНН, бие даагчидтай нийлвэл зүгээрсэн. Гэхдээ л барахгүй биз дээ. Бие даагчдын хувьд С.Ганбаатар нийлж болох ч Тэр Х.Болорчулуун, Ц.Даваасүрэн хоёр яах бол??? Даваасүрэн МАН-гаас хөөгдсөн болохоор ятгаж чадвал нийлж болохын. Харин нөгөөх нь ёстой мэдэхгүй ээ. МАН-ын гишүүн ч УИХ-д нэр дэвшүүлээгүй болохоор шарандаа бие даагаад гараад ирсэн нөхөр юм гэсэн.

Нөгөө талд МАН, МАХН аль аль нь бас эвсчихийг бодох л болно. Ялангуяа МАХН бол ганц олдсон боломж гээд чадлынхаа хэрээр майлах байх. Харин МАН болж өгвөл МАХН, ИЗНН-тай эвсүүлчихгүйг хичээх болно. Дээр дурдсан өөрийн намын гишүүн бие даагчдыг өөртөө татах талаар зүгээр суухгүй нь л лав. Ингээд л бодоод байхаар мань мэтийн толгой хүрэхгүй байгаа юм. Тэр Баабар мэт нь эрхбиш нэгийг бодчихсон байгаа байлгүй дээ.

Харин нэгэнт Засгийн газрыг байгуулах нь ойлгомжтой учир АН-аас ямар сайдууд байвал дээр бол гэдэг дээр өөрийнхөө саналыг сийрүүлье. За Ерөнхий сайд нь маргаан байхгүй Н.Алтанхуяг. Яахав намын даргаас нь гадна Ерөнхий сайдг хийчих хоншоортой аавын хүү АН-д цөөнгүй бий л дээ. Гэхдээ тэр Х.Баттулга эд нар бол мөрөөдөөд ч хэрэггүй биз. Арай л бяд дутах байлгүй. З.Энхболд, Р.Амаржаргал гээд бусад нөхдийн хувьд Ерөнхий сайд руу тэгж шуналтахгүй байх гэж бодож байна. Хэрэв шунал нь хөдөлбөл намын даргаа огцруулах хэрэг гарна. Хамтарсан засагт байх үеийнх шиг цаг үе биш болохоор тийм ч санаснаар болохгүй нь ойлгомжтой. Хэрэв тийм оролдлого гарвал  өмнөх шигээ бусдын хоол болно гэдгээ бүгд мэдэж байгаа. АН бол МАХН, МАН шиг арай ч эрх мэдлийн төлөө улангассан хүмүүсийн тойрог гэж бодохгүй байна. Тэгэхээр Ерөнхий сайд бол Алтанхуяг. Өөрөө процедурын алдаа гаргаж, огцрохгүй л бол 4 жил PM гэж дуудуулна.

За кабинетын хувьд өнөөдрийнхөөс нэг их өөрчлөгдөхгүй байлгүй дээ. Ганц нэг яамыг салгаж барих сураг дуулдсан. Тэр яахуу. Харин гол яамдыг хэн хэн тойлгойлох нь сонирхолтой. Энэ улс төрийн таамаг нийтлэл биш. Зүгээр л миний бодол.

PM-ийн дараагийн суудал мэдээж Шадар сайд. Хэн нэгэнтэй эвсэж таарахаас хойш тэр эвссэн талын хүн очих байлгүй. 

Хамгийн гол яам болох Сангийн сайдад харин өрсөлдөх хүн олон бий. С.Баярцогт гэж олон хүн бодож байгаа байх. Би хувьдаа С.Баярцогтыг битгий болоосой гэж боддог. Өнгөрсөн хугацаанд хангалттай ажилласан. Хийх ёстой юмнуудыг нь хийсэн, эхлүүлсэн. Үргэлжлүүлээд яваад явчих сачийтай, бодит байдлыг ойлгож байгаа хүн АН-д цөөнгүй бий. Хаа очиж МАН, МАХН, ИЗНН-ыг бодвол АН-ын нэг давуу тал нь сайн эдийн засагчид олонтой гэж боддог. Сангийн сайдад өнгөрсөн удаа өрсөлдөөд бараагүй ч хөөрхий С.Баярцогтыг багагүй зовоодог байсан Н.Батбаяр байж болох юм. Яахав үе үе улс төр хийгээд худлаа бүлтрээд байдгийг эс тооцвол дажгүй л товарищ. Энэ нөхрөөс гадна Р.Амаржаргал, Лу.Гантөмөр, З.Энхболд, Д.Зоригт гээд хүмүүс бий. Гантөмөр байвал зүгээр байж болох юм. Хэмнэлт, үр ашигтай зардал гээд яриад байдаг. Бас Байнгын хорооны хурал зэрэг дээр их ачтайхан асуугаад хариултаа аваад, ажил гардаж хийж багйаа нөхдүүдтэй ярилцаад санал солилцоод зөвлөөд явж байгаа харагддаг. Тийм гишүүн их хуралд цөөхөн байдаг юм шүү. 

Харин С.Баярцогтыг би Эрдэс баялгийн сайдаар томилмоор байгаа юм. Олон шалтгаан бий. Сангийн сайд байхдаа өөрийнхөө потенциалыг харуулж чадсан гэж боддог. Сангийн сайд гэлтгүй уул уурхайн салбарт сайд Зоригтоос илүү санаачилгатай байсан байх. Тэгээд ч энэ Засгийн газар Тавантолгойн Баруун Цанхийн хэлэлцээр, Асгатын мөнгөний орд гээд олон улсын хэмжээний том том хэлцлүүд хийх болно. Манай улс төрчдөөс ийм том хэлцлийн дарийг үнэрлэсэн хүн бол С.Баярцогт. Хэдий элдвээр хэлэгддэг ч Оюутолгойн ХОГ-ний хэлэлцээр нэг л явцгүй болж байсан тэр үед ажлын хэсгийн ахлагчийг Зоригтоос Баярцогтод шилжүүлсэн байдаг. Дэлхийн “акул”-ууд юу ярьж, юу хүсдэгийг сайн ойлгож мэддэг болсон, улс орныхоо эрх ашиг, хөгжлийн замыг эерэгээр харж чаддаг тийм хүн гэж хувьдаа үнэлдэг. Магад Н.Алтанхуяг унавал Ерөнхий сайд ч болох магадлалтай. Ямар ч байсан одоо биш юм гэхэд ирээдүйд Ерөнхий сайд болох л хүн гэж боддог юм. 

Харин одоогийн ЗТБХЯ, эсвэл өөрчлөөд хүнд аж үйлдвэрийн яам ч гэдэг юм уу тэрийг Х.Баттулгад өгчихвөл зүгээрсэн. Тэр төмөр зам, Сайншанд гээд өөрийнхөө “зохиолыг” өөрөө амьдруулж, дуусгах боломж олгох хэрэгтэй байх. Яахав Сайншандад гэхэд эдийн засгийн үр өгөөж талаасаа асуудал багагүй л байдаг юм билээ. Тэглээ ч хэний ч санаагүй, бодоогүй зүйлийг, бүр өөр яамны хийх ёстой ажлыг урдуур нь орж өөрийнхөө хөрөнгөөр хүртэл хүмүүс цалинжуулж ажиллуулсаныг нь бодоод Баттулгад өгчихвөл зүгээр байх. Өөрөө ч юу хийхээ сайн мэдэж байгаа биз. MCS нтэртэй л жаахан муудалцах биз. Аа тийн нэг зүйлийг нэмээд хэлчихэд манай хүн MCS-ийг арай л их хэлмэгдүүлж байгааг нь жаахан хазаарлах хэрэгтэй байх.  Тэр өөрийнх нь бариад ярьдаг УИХ-ын тогтоол дээр Стратегийн ордод хамааруулах тухай УИХ-ын тогтоолын хавсралтад Тавантолгойн бүлэг орд, “Энержи Ресурс”, “Дайцүкэ”, “Тавантолгой” ХК гэж байдаг юм. Түүний дагуу “ЭР” эзэмшиж байсан Баруун Цанхи Зүүн цанхи гээд ихэнх талбайгаа буцааж өгснийг манай хүн гуйвуулаад Ухаа худагаа хүртэл өгөх ёстой гээд байна лээ. Тэр УИХ-ын тогтоол нтэрийг харвал хавсралтад нь бүгд тодорхой байгаа. Бусдаар бол Х.Баттулга “молодец”.

За хууль зүйн яам гэж Нямдорж ахын гэр болсон нэг газар бий. Хөөрхий Нямка ах гэрээсээ хөөгдчихвөл одоо хаанаа амьдрах юм байгаа юм мэдэхгүй. Болох байлгүй. Харин Нямкагийн олон жил булшилсан энэ яамыг Х.Тэмүүжин гишүүнд олон долоон үггүй өгөх хэрэгтэй. Яахав өөр мундаг олон хуульч Их хуралд ч, их хурлын гадна ч байгаа л байх. Гэхдээ өдийг хүртэл Нямкатай үзэлцсэн /хэрүүл уруулын чанартай биш бодлогын зүйл дээр/ хүнд итгэх хэрэгтэй. Би л лав 2 гараа өргөөд дэмжинэ. Бас ч гэж Их хуралд 4 жил сууж үзлээ. Боломжийн хэмжээнд туршлагажсан байх. Бас энд тэндэхийн бизнесийн бүлэглэүүдтэй харилцаа холбоо багатай гэж ойлгоод байгаа.  

За С.Ламбаа гэж инээд алдсан сайхан хүн бий. Загнаад, муулаад байхад л инээгээд сууж байдаг. Өнгөрсөн хугацаанд ЭМД-ын тогтолцоог өөрчлөх гээд бас ч гэж багагүй ажил эхлүүлсэн болохоор Эрүүл мэндийн яамыг нь өгчихөж болно. Тэр Гүндалай барьцаж магадгүй ч С.Ламбаа бараадуулахгүй биз дээ. За бусад яамд бол тэгээд том жижгээрээ хуваагдах байлгүй. Хэнийг нь гэж хэлэхэв. Харин сайд болгомооргүй нөхдүүд бас байна аа. Ялангуяа уначихаад “ах аа намайг бодоорой” гээд явж байгаа хүн их бий. Батхүүд аль нэг яамыг өгөх л байх. Нөгөө Гүндалай бас хошуугаа цорвойлгоод ирнэ. 2000 онд би АН-ыг аварсан энээ тэрээ гээд л ... 

Сайдаас гадна УИХ-ын дарга, Байнгын хорооны дарга, энд тэндэхийн агентлагийн дарга гээд бас ч гэж энэ төр чинь шингээх чадвар сайтай шүү. Гол нь гол яамдаа л хийж чадах хүмүүст нь өгөх хэрэгтэй. За миний бодол нэг иймэрхүү л байна. Бусадтай санал нийлэх, нийлэхгүй байх нь надад ямар хамаа байхав.